◆はじめに ― 訳者より
フォー、ブンチャー、ブンボーフエ、バインセオ、バインミー… ベトナムには、長い間人々に愛され続ける美味しいローカルフードがたくさんあります。こうした料理や食材について、色彩豊かなイラストとともに越英二言語で紹介しているのが、ベトナム現地で販売されている『Việt Nam miền ngon / Vietnam Delicious』(Lê Rin著 Thai Ha Books出版)という本です。多種多様な料理が掲載されていて、ベトナムの食文化の奥深さを感じます。
そしてその可愛らしいイラストと丁寧なつくりにも魅了され、当時私のレッスンを受講してくれていたAkikoさんと共に、越日翻訳の練習教材として使うことにしました。(現在はハノイ暮らしを楽しんでいる彼女、私は親しみを込めてEmと呼んでいます。)
お互いに不明な単語を調べ、意見交換し、時にネイティブの意見も仰ぎながら適切な日本語を見つけ、最後にはAkikoさんが訳文を完成させるという流れの、協働作業でした。ひとつの料理に対する紹介文は短いものの、もちろん初見の単語や表現もありましたし、さまざまなエッセンスが凝縮された文章には複雑な箇所もあって、とても勉強になりました。何より、普段ひとりで翻訳作業にあたっている私にとって、この協働作業の過程はとても貴重な時間でした。翻訳は孤独な作業と言われますが、アイデアを出し合えば訳文の可能性は何倍にもなることを実感しました。
以下、そんな私たちの協働作業の一部をご紹介します。個人のベトナム語学習のために作成した訳文ですので、それ以外の目的はもちろんありません。実際の料理に思いを馳せながらご覧いただけたら嬉しいです。
(木村友紀)
ーーーーーーーーーーーーーーー
◆ 訳文紹介
1.Bún Chả/ ブンチャー
Là món ăn xuất hiện lâu đời và mang những dư vị của cuộc sống qua thời gian, Bún Chả Hà Nội xứng đáng là đại diện tiêu biểu cho nền ẩm thực phố phường đất Kinh kỳ xưa. Bún chả nhìn đơn giản vậy mà chế biến lại công phu. Thịt heo băm ướp gia vị, sau đó vo hình tròn dẹt rồi đem nướng trên bếp than. Khi ăn cho chả vào bát nước mắm loãng (pha với dấm, đường, ớt, tỏi), vài lát đu đủ xanh và cà rốt ngâm chua. Gắp miếng bún rối, kẹp thêm vài lá rau sống để cảm nhận cái vị chua chua của đồ ngâm, thơm thơm của viên thịt nướng và chua ngọt của nước mắm.
ブンチャーは古くに生まれた料理で、時代を経て受け継がれてきた生活の味を今に伝えています。ブンチャーハノイは、古い時代のキン族*の土地の街の料理を代表するのにふさわしい料理です。一見シンプルに思えますが、実は工夫を凝らして作られています。まず豚ひき肉に下味をつけて平たい丸の形に成型し、火鉢の上で焼きます。食べる時にその肉団子をヌクマムだれに入れますが、そのたれには酢、砂糖、唐辛子、にんにく、さらに甘酢漬けの青パパイヤとにんじんの薄切りが何枚か入っています。そこへ盛り付けられたブンをお箸でとって入れ、生野菜も少し加えて、漬物の野菜の酸味や焼かれた肉の香ばしさ、ヌクマムの甘酸っぱさなどの味を感じながら食します。*ベトナムの人口の約90%を占める民族
(翻訳:Akiko)
.
2.Bún Đậu Mắm Tôm / ブンダウマムトム
Bún Đậu Mắm Tôm có xuất xứ từ Hà Nội. Là món ăn đơn giản với bún, đậu hủ chiên, chả cốm, thịt chân giò heo luộc, rau kinh giới và nét đặc biệt nhất là mắm tôm. Mắm tôm ngon được pha thêm đường, giấm, rượu và dầu ăn, tất cả được đánh tan, sau đó thêm ớt và nước trái tắc.
ブンダウマムトムはハノイを起源とする料理です。ブン(米から作る麺)、厚揚げ、さつま揚げ、茹でた豚足、ナギナタコウジュ(シソ科のハーブ)を一緒に食べるシンプルな料理ですが、最も特別な点はマムトム*を使うことです。マムトムは、砂糖、酢、酒、油を加えてよく混ぜ合わせたあと、唐辛子と金柑の汁を加えることにより、おいしくなります。*マムトム:海老を発酵させて作る調味料。
(翻訳:Akiko)
.
3.Bánh Xèo / バインセオ
Bánh Xèo phổ biến nhiều ở các tỉnh từ Trung Trung bộ vào tận miền Nam. Bột bánh xèo xay từ gạo. Bánh xèo miền Trung có cỡ nhỏ được đổ bằng khuôn đất nung hay khuôn gang, nhân bánh hải sản như tôm, thịt hay mực lá. Riêng bánh xèo miền Tây thì to hơn, vì đổ bằng chảo lớn nên nhân bánh nhiều và vỏ bánh mỏng giòn. Ăn bánh xèo cuốn với lá cải kèm với các loại rau thơm; đôi khi cuốn với bánh tráng và nước chấm chua ngọt.
バインセオは、中南部の各省から南部に至るまで広く親しまれています。バインセオ粉は米を砕いたものです。中部のバインセオは赤土や銑鉄の型枠を使って小さめに作り、中身は海老などの海産物、肉やアオリイカです。メコンデルタ地域のバインセオはもっと大きく、フライパンで作るため中身も多く、皮は破れそうなほどに薄いです。バインセオを食べるときは各種香草と一緒にからし菜で、時にはライスペーパーで巻き、甘酸っぱいたれにつけます。
(翻訳:木村友紀)
ーーーーーーーーーーーーーーー
◆ おわりに ― もうひとりの訳者より
ベトナムに魅了され、ベトナム語を習いたいと思って通った学校で木村友紀さんに出会いました。ベトナム語というマイナーな言語を操るだけでなく、人から発せられる言葉の意に真摯に向き合っている彼女の姿に感銘を受けました。今回はそんな彼女と時間をかけて言葉に向き合う贅沢な時間でした。私はまだベトナム語の世界のほんの端っこしか見ていませんが、この言語の世界は広く深くどこまでも進んでいけそうな気がします。
(Akiko)
.